قرص فیناستراید (Finasteride) چیست؟ داروها نقشی مهمی در کنترل و درمان بیماریها دارند. آنها با تاثیر بر عملکرد بدن، علائم بیماری را می توانند کاهش دهند. در این میان، برخی داروها با هدف قرار دادن هورمونها و آنزیمهای خاص، به طور موثری در درمان بیماریهایی که ریشه هورمونی دارند، به کار می روند.
یکی از این داروها، فیناستراید است که به دلیل اثراتش بر هورمونها، در درمان برخی بیماریها مانند ریزش مو مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله به بررسی دقیق داروی فیناستراید، مکانیسم اثر آن، کاربردهای آن، همچنین عوارض این دارو و سایر موارد خواهیم پرداخت.
فیناستراید چیست؟
فیناستراید دارویی است که برای درمان ریزش موی الگوی مردانه و هایپرپلازی خوش خیم پروستات تجویز می شود و از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون جلوگیری می کند. دیهیدروتستوسترون می تواند عامل ریزش مو و بزرگی پروستات باشد. در برخی موارد ممکن است پزشک این دارو را در مراحل اولیه سرطان پروستات و درمان آکنه و پرمویی تجویز کند.
| شناسنامه دارویی | توضیحات |
| نام دارو | فیناستراید – Finasteride |
| نام تجاری | پروسکار |
| نوع دارو | داروی مهارکننده ۵ آلفا ردوکتاز |
| فرمول شیمیایی | C۲۳H۳۶N۲O۲ |
| دسته بندی بارداری | دسته x، برای زنان باردار منع مصرف دارد. |
| مدت زمان تاثیر فیناستراید | ۵ تا ۸ ساعت |
| دفع دارو | ادرار |
| داروهای هم گروه | دوتاستراید |
| نحوه مصرف | همراه غذا و یا به تنهایی |
| شرایط نگه داری | در دمای اتاق، دور از رطوبت و نور مستقیم خورشید |
انواع فیناستراید
عبارتند از:
فیناستراید موضعی
یکی از انواع فیناستراید، فیناستراید موضعی می باشد که به صورت ژل یا فوم، یا محلول عرضه می شود. این دارو به صورت مستقیم روی پوست سر استفاده می شود و با مهار آنزیم 5-آلفا ردوکتاز، سطح دی هیدروتستوسترون (DHT) ) را در فولیکولهای مو کاهش می دهد.
فیناستراید موضعی عوارض جانبی کمتری نسبت به فیناستراید خوراکی دارد و در مواردی مشاهده شده است که به اندازه فیناستراید خوراکی اثرگذاری دارد و می تواند منجر به تحریک رشد مو و کاهش ریزش مو شود.
فیناستراید خوراکی
فیناستراید خوراکی، به صورت قرص مصرف می شود. این دارو پس از مصرف، وارد جریان خون می شود و به تمام نقاط بدن می رسد و سطح DHT را در کل بدن و به خصوص در پوست سر کاهش می دهد. فیناستراید خوراکی باید طبق تجویز پزشک مصرف شود. دوز و مدت زمان مصرف آن برای هر فرد متفاوت است.
فیناستراید چگونه عمل می کند؟
فیناستراید با مهار کردن آنزیم 5-آلفا ردوکتاز نوع II، از تبدیل شدن هورمون تستوسترون به دیهیدروتستوسترون جلوگیری می کند. این فرایند منجر به کاهش چشمگیر سطح دیهیدروتستوسترون می شود که نقش مهمی در برخی بیماریها مانند هایپرپلازی خوشخیم پروستات و ریزش موی آندروژنیک دارد. در واقع، فیناستراید با کاهش تولید این هورمون، اثرات آن را در بدن تعدیل می کند.
کاربرد فیناستراید
کاربرد فیناستراید عبارتند از:
فیناستراید برای ریزش مو
این دارو با جلوگیری از تبدیل تستوسترون به دیهیدروتستوسترون که عامل اصلی ریزش موی ارثی در مردان است، به کند شدن روند ریزش مو و حتی رشد مجدد موها کمک می کند.
فیناستراید بعد از کاشت مو
در برخی موارد بعد از کاشت مو پزشک ممکن است برای تقویت و تثبیت موهای کاشته شده و جلوگیری از ریزش موهای موجود، فیناستراید را تجویز کند. مصرف فیناستراید بعد از کاشت مو میتواند نتیجه درمان را بهبود ببخشد و به تقویت و حفظ موهای جدید کمک کند.
این دارو برای کسانی که به ریزش مو هورمونی مبتلا هستند، با کاهش سطح هورمون دیهیدروتستوسترون می تواند از ریزش بیشتر موها پیشگیری کرده و به رشد مجدد آنها کمک کند.
فیناستراید برای هیپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH)
این بیماری که با بزرگ شدن غده پروستات همراه است، می تواند باعث بروز مشکلاتی در دفع ادرار شود. فیناستراید با کوچک کردن پروستات، علائم این بیماری را بهبود می بخشد.
تداخلات فیناستراید با داروها
عبارتند از:
تداخلات فیناستراید با داروهای ضدانعقاد
مصرف فیناستراید با داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد و ممکن است نیاز به تنظیم دوز وارفارین داشته باشد.
تداخلات فیناستراید با داروهای آنتی کولینرژیک
داروهای آنتیکولینرژیک برای کاهش علائم (BPH) کاربرد دارند و می توانند اثرات ناشی از مصرف فیناستراید را تقویت کنند.
تداخلات فیناستراید با داروهای ضدافسردگی
مصرف فیناستراید با برخی داروهای ضد افسردگی، به ویژه مهارکنندههای انتخابی با جذب سروتونین (SSRIs) می تواند منجر به اختلالات جنسی شود.
تداخلات فیناستراید با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)
مصرف همزمان فیناستراید با داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می تواند خطر عوارض جانبی گوارشی را افزایش دهد.
جایگزین فیناستراید برای ریزش مو
جایگزین فیناستراید برای ریزش مو عبارتند از:
ماینوکسیدیل جایگزین فیناستراید برای ریزش مو
ماینوکسیدیل یک درمان موضعی است و برخلاف فیناستراید بر هورمونهای بدن تاثیر نمی گذارد. بنابراین، افرادی که نگران عوارض جانبی فیناستراید مانند کاهش میل جنسی هستند، می توانند در صورت تجویز پزشک از ماینوکسیدیل استفاده کنند.
دوتاستراید جایگزین فیناستراید برای ریزش مو
دوتاستراید از نظر مکانیسم اثر، یک گزینه جایگزین و حتی قویتر از فیناستراید برای درمان ریزش موی آندروژنتیک محسوب می شود. هر دو دارو توانایی کاهش سطح هورمون دیهیدروتستوسترون (DHT) را دارند. در برخی از افراد که از مصرف فیناستراید نتیجه مطلوب را نگرفتهاند، ممکن است پزشک دوتاستراید را تجویز کند.
ساوپالمتو (نخل ارهای) جایگزین فیناستراید برای ریزش مو
مکمل ساوپالمتو از میوه درخت نخل ارهای تهیه می شود و پایه گیاهی دارد. این مکمل نیز همانند فیناستراید می تواند بر روی هورمون تستوسترون اثرگذاری داشته باشد و سطح DHT را تا حدودی و نه به اندازه فیناستراید کاهش دهد.
تونیک تقویت مو جایگزین فیناستراید برای ریزش مو
برخی از تونیکهای تقویت مو با توجه به ترکیبات خود می توانند از ریزش موی سر جلوگیری کرده، سطح دیهیدروتستوسترون را کاهش داده و باعث تحریک رشد موهای جدید شوند. در اغلب تونیکهای مو عصارههای گیاهی مانند عصاره ساوپالمتو، کافئین، بیوتین و ویتامینهای گروه B استفاده می شود.
فیناستراید چه عوارضی دارد؟
مصرف فیناستراید می تواند با عوارضی چون کاهش میل جنسی در مردان، کاهش حجم مایع منی، اختلال نعوظ و کاهش میزان اسپرم آزاد شده در طول رابطه اشاره کرد. افزایش رشد موهای زائد و افسردگی نیز در اثر مصرف این دارو گزارش شده است. در صورت بروز عوارض زیر پس از مصرف توصیه می شود که به پزشک خود اطلاع دهید:
- وجود توده یا غده در پستانها.
- بروز حساسیت در پستانها.
- بزرگ شدن پستانها.
- درد در پستانها.
- درد در بیضهها.
- ناتوانی در ادرار کردن.
- واکنشهای آلرژیک مانند کهیر، خارش، تورم لبها و صورت.
عوارض قرص فیناستراید در مردان
قرص فیناستراید در مردان می تواند عوارضی چون کاهش میل جنسی، کاهش حجم انزال، اختلال نعوظ، درد بیضه، ژنیکوماستی، افسردگی، اضطراب، سرگیجه، سردرد، اسهال، جوش، ضعف، کمر درد، لرز و فشار خون پایین شود.
عوارض قرص فیناستراید در زنان
قرص فیناستراید برای زنان، به دلیل عوارضی جدی که می تواند ایجاد کند، توصیه نمی شود. این عوارض عبارتند از:
- هیرسوتیسم.
- کاهش میل جنسی.
- سرگیجه و سبکی سر.
- سردرد.
- افسردگی.
- تپش قلب.
- بثورات پوستی و کهیر.
- خارش.
- تورم لبها، زبان، گلو و صورت.
- تنگی نفس و مشکل در بلع.
- و غیره.
عوارض برگشت ناپذیر فیناستراید
مصرف فیناستراید در برخی افراد ممکن است به عوارض جانبی بلند مدتی مانند اختلال نعوظ، کاهش میل جنسی، افسردگی و اضطراب منجر شود. در مواردی نادر، ممکن است مشکلات جدیتری مانند از دست دادن حافظه و افکار خودکشی نیز ایجاد شود.
منع مصرف داروی فیناستراید
این دارو برای تمامی افراد مجاز به استفاده نیست و افراد زیر نباید اقدام به مصرف خودسرانه این دارو کنند:
- زنان و کودکان.
- زنانی که قصد بارداری دارند و یا زنانی که در دوران شیردهی هستند.
- اگر مبتلا به بیماری زمینهای هستید.
- کسانی که به افسردگی مبتلا هستند.
- کسانی به سرطان پروستات مبتلا هستند.
- کسانی که عفونت و مشکلات ادراری دارند.
- و غیره
علائم اوردوز فیناستراید
در صورت استفاده بیش از حد از این دارو، اگر عوارضی چون گیجی، بیهوشی یا مشکل تنفس، درد و سنگینی در قفسه سینه تجربه کردید، سریعا خود را به مراکز درمانی برسانید و اطلاعات مربوط به دارو، دوز مصرفی و هرگونه داروی دیگری که مصرف کردهاید را در اختیار پزشکان قرار دهید تا اقدامات مناسب برای شما صورت گیرد.
بهترین زمان مصرف قرص فیناستراید
بهترین زمان مصرف قرص فیناستراید زمانی که است که پزشکتان برایتان تعیین کرده است. این دارو را معمولا باید هر روز و در ساعت مشخصی مصرف نمایید. همچنین توجه داشته باشید که این دارو می توانید همراه با غذا یا با معده خالی مصرف کنید.
نحوه نگهداری فیناستراید
فیناستراید را در دمای اتاق، زیر 30 درجه سانتی گراد، دور از رطوبت، گرما و نور مستقیم خورشید باید نگه دارید و پس از هر بار مصرف، درب بطری یا قوطی آن را محکم ببندید.
نکات مهم پیش از مصرف فیناستراید
- این دارو باید زیر نظر پزشک خود مصرف کنید و از مصرف خودسرانه آن اکیدا دوری کنید.
- مصرف فیناستراید برای برخی افراد مانند زنان باردار ممنوع است به همین دلیل پزشک را از شرایط عمومی خود باخبر سازید.
- درصورتی که فیناستراید مصرف می کنید، پیش از اهدا خون به پزشک اطلاع دهید.
- می توانید قرص فیناستراید را همراه یا بدون غذا مصرف کنید.
- خانمهای باردار یا دارای احتمال بارداری به هیچ عنوان نباید این قرص را لمس، حمل یا نصف کنند.
- برای درمان بزرگ شدن پروستات (BPH)، حداقل ۶ ماه مصرف مداوم لازم است تا اثرات آن مشخص شود.
- برای درمان ریزش موی مردانه، ممکن است بیش از ۳ ماه طول بکشد تا نتایج خود را نشان دهد.
- قطع مصرف می تواند باعث بازگشت به حالت اولیه شود.
اسپیرونولاکتون یا فیناستراید
اسپیرونولاکتون و فیناستراید هر دو برای درمان ریزش موی الگوی مردانه استفاده می شوند. اسپیرونولاکتون با مسدود کردن گیرندههای آندروژن عمل می کند و به این ترتیب از اثرات دیهیدروتستوسترون جلوگیری می نماید. در مقابل، فیناستراید با مهار آنزیم 5-آلفا ردوکتاز، تبدیل تستوسترون به دیهیدروتستوسترون را کاهش می دهد. اسپرونولاکتون معمولا برای خانمها و فیناستراید معمولا برای آقایان تجویز می شود.
منابع معتبر برای کسب اطلاعات بیشتر فیناستراید
برای دسترسی به اطلاعات تخصصی و جامع درباره این دارو می توانید به سایت Medscape مراجعه کنید و برای اطلاع جامعتر راجع به این دارو می توانید به Drugs.com مراجعه کنید.
پرسشهای متداول درباره فیناستراید
فیناستراید ایرانی بهتره یا هندی؟
هر دو نوع ایرانی و خارجی از اثربخشی لازم برخوردار هستند. دستهای از افراد به فیناستراید خارجی بهتر جواب می دهند.
آیا فیناستراید چاق کننده است؟
خیر، شواهدی مبنی بر اینکه فیناستراید می تواند باعث چاقی شود، وجود ندارد.
جایگزین گیاهی فیناستراید چیست؟
جایگزین گیاهی فیناستراید، مکملهایی که در آن گیاه نخل ارهای (ساوپالمتو) به کار رفته است. این گیاه اثرات مشابهی با فیناستراید در مهار آنزیم 5-آلفا ردوکتاز و کاهش هورمون DHT دارد.
فیناستراید برای چه مدت باید مصرف شود؟
مدت مصرف فیناستراید به هدف درمان بستگی دارد. برای ریزش موی مردانه، معمولاً باید به صورت مداوم و بلند مدت مصرف شود تا نتایج حفظ شوند.
آیا مصرف فیناستراید باعث کاهش میل جنسی میشود؟
بله، مصرف فیناستراید می تواند باعث کاهش میل جنسی شود. این عارضه در برخی از بیماران که فیناستراید مصرف کردهاند، مشاهده شده است.
آیا فیناستراید بهصورت بدون نسخه قابل تهیه است؟
خیر، فیناستراید تنها با نسخه پزشک قابل تهیه می باشد و برای تهیه آن پزشک شما باید آن را تجویز کند.
آیا فیناستراید برای زنان ایمن است؟
خیر، فیناستراید به طور کلی برای زنان ایمن نیست و توصیه نمی شود. به خصوص زنانی که باردار هستند یا در دوره شیردهی قرار دارند، از مصرف آن باید خودداری کنند.
آیا نتایج فیناستراید دائمی است؟
نتایج فیناستراید تا زمانی که شما به طور مداوم از آن استفاده می کنید دائمی است. اگر مصرف آن را قطع کنید، هر مویی که دوباره رشد کرده یا ریزش آن متوقف شده بود، معمولا طی ۱۲ ماه می ریزد.
طریقه استفاده از فیناستراید جهت کاهش عوارض جنسی آن چیست؟
در صورت بروز عوارض جنسی می توانید به پزشک اطلاع دهید تا پزشک مصرف آن را قطع کند یا جایگزینی مناسب برای آن تجویز کند.
آیا فیناستراید می تواند موهای کاملاً ریخته شده در قسمت طاسی سر را برگرداند؟
خیر، هدف از مصرف فیناستراید متوقف کردن ریزش مو و جلوگیری از کوچک شدن و ضعیف شدن فولیکولهای مو است و زمانی که فرد دچار طاسی سر باشد، ممکن است پزشک از روشهای دیگری چون کربوکسی تراپی مو و یا هیرفیلر استفاده کند.
در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف فیناستراید چه باید کرد؟
اگر مصرف یک دوز فیناستراید را فراموش کردید، به محض اینکه یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید. اما اگر تقریبا زمان دوز بعدی است نیازی به مصرف دوز فراموش شده نیست و هرگز برای جبران دوز فراموش شده، دو دوز را همزمان مصرف نکنید.
آیا قرص فیناستراید بی خطر است؟
قرص فیناستراید به طور کلی بیخطر است، اما مانند هر دارویی می تواند عوارض جانبی که در این مقاله به آنها اشاره شد.
آیا فیناستراید برای زنان باردار خطرناک است؟
استفاده از این دارو برای زنان باردار ممنوع است. این دارو میتواند برای جنین به خصوص جنین پسر مضر باشد و در تکامل اندامهای جنسی جنین پسر اختلال ایجاد کند.
آیا می توان از فیناستراید برای درمان ریزش مو در زنان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک استفاده کرد؟
مصرف فیناستراید برای زنان توصیه نمی شود و می تواند برای آنها به خصوص زنانی که در سنین باروری قرار دارند، با عوارض بیشتری همراه باشد.
چه مدت طول می کشد تا اثرات فیناستراید در درمان ریزش مو مشاهده شود؟
اثرات اولیه این دارو 3 تا 6 ماه بعد از مصرف خود را نشان میدهد و اثرات نهایی آن ممکن است تا 12 ماه طول بکشد تا نمایان شود.
آیا فیناستراید را میتوان طولانی مدت مصرف کرد؟
بله، استفاده طولانی مدت این دارو در صورتی که زیر نظر پزشک باشد، مشکلی ایجاد نمی کند.
آیا برای استفاده از فیناستراید محدودیت سنی وجود دارد؟
بله، برای استفاده از فیناستراید محدودیت سنی وجود دارد. فیناستراید به طور کلی برای مردان بالای 18 سال تجویز می شود و کودکان و نوجوانان باید از مصرف آن خودداری کنند.
آیا فیناستراید می تواند باعث افسردگی شود؟
بله، فیناستراید میتواند باعث افسردگی و تغییرات خلقی در برخی افراد شود.
آیا عوارض فیناستراید دائمی است؟
اغلب عوارض فیناستراید موقتی هستند و پس از قطع مصرف دارو از بین میروند. با این حال، در موارد نادر، برخی از عوارض جانبی آن می توانند برای مدت طولانی یا حتی به طور دائمی ادامه پیدا کنند که به آن سندرم پس از فیناستراید گفته می شود.
تفاوت دوتاستراید و فیناستراید چیست؟
تفاوت اصلی این دو دارو در اثرگذاریشان است. فیناستراید بر یک نوع از آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز اثر گذاری دارد و دوتاستراید می تواند نوع بیشتری از آنزیم 5-آلفا ردوکتاز را مهار کند و به طور کلی قویتر از فیناستراید عمل می کند و سطح DHT را بیشتر کاهش می دهد.
تاثیر قرص فیناستراید بر وزن چیست؟
شواهدی مبنی بر اینکه این دارو می تواند باعث لاغری یا افزایش وزن شود، وجود ندارد و به نظر نمی رسد که این دارو باعث تغییر وزن شود.
کاربرد قرص فیناستراید در بدنسازی چیست؟
این دارو با تبدیل تستوسترون به دی تستوسترون می تواند باعث کاهش ریزش مو در مردان بدنساز شود.
آیا فیناستراید مانع رشد عضله می شود؟
خیر، این دارو مانع رشد عضله نمی شود، زیرا تستوسترون، که نقش اصلی در رشد عضله دارد، همچنان در بدن وجود دارد.
قرص فیناستراید هورمونی است؟
بله، قرص فیناستراید به عنوان یک مهارکننده هورمونی به شمار می رود و باعث کاهش دی هیدروتستوسترون می شود.
آیا فیناستراید باعث سرطان میشود؟
بله، برخی از آزمایشها نشان می دهد که مصرف قرص فیناستراید می تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.
عوارض فیناستراید روی اسپرم چیست؟
استفاده از فیناستراید میتواند باعث کاهش تعداد اسپرمها، کاهش حجم مایع منی و کاهش تحرک اسپرمها شود. عوارض فیناستراید معمولا پس از قطع مصرف دارو برگشتپذیر هستند.
خاصیت قرص فینوپروست ۵ چیست؟
قرص فینوپروست معمولا برای درمان هایپرپلازی خوشخیم پروستات در مردان استفاده می شود. این دارو با کوچک کردن غده پروستات بزرگ شده، علائمی مانند تکرر ادرار بهبود می بخشد.
عوارض قرص فیناستراید بر کبد چیست؟
قرص فیناستراید می تواند باعث اختلالات متابولیکی از جمله افزایش تجمع چربی در کبد و فیبروز کبدی شود.
کلام آخر
قرص فیناستراید دارویی برای درمان ریزش مو به شمار می رود. این دارو باید زیر نظر پزشک مصرف شود و از مصرف خودسرانه آن اکیدا خودداری کنید. در صورت بروز عوارض ذکر شده، حتما به پزشک اطلاع دهید.
همچنین اگر با مشکلاتی چون ریزش مو دست و پنجه نرم می کنید می توانید پیش از مصرف این دارو به کلینیک تخصصی پوست و مو دکتر میر احد موسوی مراجعه کنید، تا ابتدا پزشک علت بیماری شما را تشخیص دهد سپس برای آن درمانی مناسب ارائه دهد.
