ریزش مو

برخی علل دیگر ریزش مو که با درمان به موقع قابل برگشت خواهند بود عبارتند از: بیماری های غده ی تیروئید، فقر آهن، تب بالا، جراحی و ریزش مو هرگز بر اثر گردش خون ضعیف، استحمام مکرر، پوشیدن کلاه ایجاد نخواهد شد. همچنین دانستن این مطلب بسیار مهم است که در بیشتر بالغین روزانه 125-75 عدد مو از سر، به طور طبیعی خواهد افتاد و همزمان تعداد دیگری از ریشه ها شروع به فعالیت و ساخت موی جدید می کنند. تا زمانی که تعادل بین این ریزش و رویش مجدد برقرار باشد، موهای سر به تعداد مشخصی  ثابت خواهند بود.

یک عامل دیگر ریزش مو استرس می باشد، که به نظر می رسد حتی عامل تسریع کننده ی ریزش موی ارثی می باشد. ژن ریزش موی مردانه و زنانه از هر دو والد می تواند به ارث برسد و شروع ان بعد از بلوغ خواهد بود. موهای روی سر که به طور ژنتیکی مستعد ریزش هستند(به خصوص جلو و بالای سر) شروع به نازک شدن و سپس ریزش می کنند. موهای پشت سر و شقیقه ها به خصوص بخصوص در آقایان موهایی پایدار هستند و در طول زندگی آقایان باقی خواهند ماند.

الگو های طاسی

بیشتر انواع طاسی بخصوص در آقایان از الگوی خاصی پیروی می کنند. NOROWOOD طاسی های مردانه با علل هورمونی را بدین صورت تقسیم بندی می کند.

الگوی I: نمای معمولی در این الگو به شکل پسروی مختصری در ردیف اول خط مو در دو طرف ناحیه ی پیشانی- گیجگاهی می باشد. این الگو اغلب در ابتدای روند طاسی در سنین حدود زیر 25 سال دیده می شود. اشخاصی که درگیر این الگو می باشند. می توانند تحت نظر  پزشک از دارو درمانی برای مقابله با پیشرفت طاسی سود ببرند و انجام عمل پیوند مو در این مرحله چندان ضروری و رضایت بخش نمی باشد حتی اگر بیمار در سنین بالاتر مثل 45-39 هم دچار این مرحله گردد، ترمیم این قسمت به تناسب بین مو و چهره ی فرد میانسال آسیب می رساند.

الگوی II : در الگوی II موهای ردیف جلویی قسمت پیشانی گیجگاهی به سه شکل ضلعی پسروی می کنند و در بیشتر موارد اما نه همیشه این پسروی به صورت غیر قرینه می باشد. این الگو نیر اغلب در اشخاص جوان در مراحل پیشرفت طاسی دیده می شود. اشخاص درگیر این الگو اغلب اشخاص زیر 30 سال می باشند، چنانچه تراکم موهای جلوی سر کاهش نیافته باشد و ارتفاع پیشانی بیمار به تناسب چهره ی فرد آسیب نرسانده باشد، بیمار می تواند با بهره گیری از دارو درمانی تحت نظر پزشک روند پیشرفت این الگو را کندتر سازد. اما اگر چهره ی بیمار دچار عدم تناسب شد، و یا این الگو در سنین بالای 35 سال مشاهده شود بیمار کاندید عمل پیوند مو و اصلاح این ناحیه می باشد. معمولا طی یک عمل پیوند مو این خط می توان ترمیم نمود ولی چنانچه تراکم باقی موها زیاد باشد، جهت ایجاد تناسب بهتر است طی عمل دوم تراکم ناحیه ی کاشته شده را افزایش داد.

الگوی III: پسروی موی ناحیه پیشانی_ گیجگاهی در این الگو با افزایش سن وسیع می شود. برخی اشخاص در سنین پایین نیز دچار این الگو می شوند که می توان با انجام عمل پیوند مو ناحیه را ترمیم نمود.

الگویIV: پسروی موی ناحیه ی پیشانی _ گیجگاهی در این الگو بسیار وسیع تر از الگوی III می باشد. تراکم ناحیه ی فرق سر در الگوی IV کاهش پیدا می کند به طوری که حتی در برخی موارد طاسی ناحیه ی فرق سر با این الگو معرفی می گردد. اشخاصی که مبتلا به این الگوی طاسی می باشند، چنانچه در پشت سر تراکم کافی داشته باشند طی یک عمل می توانند نواحی دچار طاسی را پوشانده و اگر خواهان تراکم بیشتری باشند طی یک عمل دوم، تراکم ناحیه را زیادتر می کنند. اگر شخص درگیر این طاسی در سنین پایین( زیر 25 سال) باشد، هم زمان با انجام عمل پیوند، بهتر است از دارو جهت کند نمودن روند طاسی در باقی مو ها استفاده نمایند.

الگو V: طاسی در الگوی V به این صورت  است که طاسی ناحیه ی فرق سر از طاسی در ناحیه ی پیشانی- گیجگاهی متمایز است و پل مواردی که حد فاصل این دو ناحیه است، باریک تر و کم مو تر از الگوی IV می شود. در این الگو طاسی ناحیه ی فرق سر و پیشانی در مقایسه با الگوی IV وسیع تر است. اشخاص درگیر این نوع طاسی در هر سنی کاندید عمل پیوند موی طبیعی می باشند.  اگر تراکم ناحیه ی اهدا کننده کافی باشد طی دو عمل می توان قسمت جلوی سر و عقب سر را پوشاند و اگر فرد مبتلا در سنین زیر 35 سال باشد و تمایل به افزایش تراکم موها داشته باشد، طی یک عمل سوم تراکم نواحی کاشته شده را افزایش داد. بهتر و علمی تر است که در این گروه های سنی پس از انجام عمل بیمار را تحت پوشش دارو درمانی قرار داد تا موهای باقی مانده دچار طاسی نشوند.

الگوی VI: پل مو دار حد فاصل ناحیه ی پیشانی و فرق سر در این الگو کاملا از بین می رود و وسعت طاسی هم طولی و هم عرضی افزایش پیدا می کند. شخص درگیر، اغلب در سنین بالای 35 سال دچار این نوع الگو می گردد. صرف نظر از سن فرد مبتلا، با انجام دو الی سه عمل بسته به تمایل بیماری و میزان تراکم پشت سر، می توان نواحی را تحت پوشش قرار داد.

الگوی VII: در این الگو فرایند طاسی بسیار پیشرفت کرده و به همین علت وسعت ناحیه ی طاسی در این الگو به بیشترین اندازه ی خود می رسد. اشخاص مبتلا به این الگوی طاسی می توانند بسته به تراکم پشت سر خود، با انجام عمل پیوند موی طبیعی تا حد امکان این نواحی را بپوشانند. اگر چه هر الگویی از ریزش مو پروسه ی جراحی خاصی از نظر تعداد گرافت و تعداد اعمال جراحی خواهد داشت، ولی در ویزیت اولیه، پزشک معالج بسته به مجموعه عوامل اصلی چون سن، جنس و حالت موها و تراکم پشت سر و همچنین الگوی طاسی، تعداد اعمال جراحی و تعداد گرافت های لازم را تعیین خواهد نمود، ولی تصمیم گیرنده ی نهایی بیمار خواهد بود.

راه های درمان ریزش موی مردانه

درمان دارویی: درمان های دارویی موثری به صورت قرص و محلول های موضعی در دسترس است که استفاده ی طولانی مدت از ان ها باعث ابقای مو ها خواهد شد. فیناستراید یک داروی خوراکی به شکل قرص می باشد که فقط با تجویز پزشک باید مصرف شود. این دارو فقط توسط آقایان مصرف می گردد. در مطالعات انجام شده، نشان داده شده است که مصرف مداوم این دارو باعث رویش مجدد مو در برخی آقایان گردیده و در ضمن  ریزش مو نیز متوقف می گردد. نحوه ی عملکرد این دارو، کاهش تشکیل دی هیدروتسترون در حالی که تسترون  کاهش پیدا نمی کند، می باشد. بنابراین هرگونه عارضه جانبی که فعالیت های جنسی آقایان را تحت تاثیر قرار دهد بسیار خفیف و نامحسوس بوده و در 2 در صد از مصرف کنندگان اتفاق می افتد. چنانچه این دارو در مراحل اولیه ریزش مو و یا طاسی متوسط مصرف شود بهترین اثر را نشان خواهد داد ولی مصرف آن توسط اشخاص با ریزش موی پیشرفته موجب حفظ موهای باقی مانده خواهد بود. ماینوکسیدیل به شکل محلول موضعی 2 درصد و 5 درصد تجویز می شود که باعث کاهش سرعت ریزش مو می گردد ولی کمک کمتری به رشد مجدد موهای از دست رفته می کند. محلول با غلظت بالاتر به آقایان تجویز می گردد موثر تر از نوع 2 درصد آن می باشد. محلول 5 درصد به طور معمول برای خانم ها تجویز نمی شود چون باعث تحریک رشد موهای صورت شده و در خانم ها موثر تر از محلول 2 درصد آن نمی باشد. هم فیناستراید و هم ماینوکسیدیل هر دو باید به صورت مداوم و طولانی مدت استفاده شوند تا اثر آن ها باقی بماند. چنانچه مصرف آن ها قطع شود، اطسی ادامه خواهد یافت. این دارو ها ممکن است در همه ی اشخاص موثر نباشد ولی مطالعات نشان داده است در بیشتر افراد تجویز این دارو موثر بوده است. به علاوه، مصرف توام این داروها اثرات بسیار بیشتری در بازشگت موهای از دست رفته در آقایان مبتلا به طاسی آندروژنیک خواهد داشت.

درمان جراحی: عمل پیوند موی طبیعی، یک راه دائمی جهت جایگزینی موهای از دست رفته توسط موهای زنده و طبیعی است. یک سوال مهم در مورد درمان جراحی طاسی این است که چه اشخاصی کاندید مناسب انجام پیوند موی طبیعی می باشند یا به عبارتی چه کسانی از جراحی از جراحی پیوند موی طبیعی بهره می برند؟ هرکسی که ریزش موی پایدار داشته باشد ممکن است از این عمل سود ببرد. این افراد عبارتند از: مردان مبتلا به طاسی الگوی مردانه، خانم های مبتلا به طاسی الگوی زنانه، آقایان و خانم هایی که می خواهند طرح خط جلوی موهای خود را تغییر دهند، اشخاصی که دچار جای زخم فاقد مو بر اثر جراحت یا بیماری های پوستی، در ناحیه ی سر و صورت می باشند و اشخاصی که ابرو و یا مژه از دست داده اند و یا در ناحیه ی ریش و سبیل دچار نقص رویش مو شده اند. آقایان و خانم هایی که خواهان داشتن مو در نقاطی هستند که فاقد مو یا دارای موهای اندکی است.

پیوند موی طبیعی: تکنیک های مدرن جراحی پیوند موی طبیعی می توانند نواحی را که دچار طاسی شده اند، توسط موهای طبیعی و قابل رشد شخص، مودار ساخته و خط موی از بین رفته و یا ناقص جلوی سر را به شکل دلخواه ترمیم نمایند. این موها به مراقبت خاصی نیاز ندارند جز شست و شو، شانه کردن، اصلاح کردن که به طور معمول برای موهای خود انجام می دهیم. پیوند موی طبیعی عبارت است از برداشت پوست دارای موهای دائمی و ثابت از پشت یا کناره های سر و سپس تبدیل این نوار پوست به نوار های باریک تر که به نام روش اسلورینگ مرسوم می باشد و تبدیل این نوار ها به قطعاتی به نام گرافت توسط ذره بین یا میکروسکپ معمولی یا میکروسکپ های حرفه ای به نام استریو میکروسکپ. سپس کاشت این گرافت های کوچک در پوست ناحیه ی طاس یا کم پشت سر بدون آن که به ریشه ی موهای موجود صدمه ای وارد گردد، این گرافت ها در همان جهتی که موی طبیعی قرار دارند در پوست کاشته خواهند شد. ایجاد گرافت های بسیار کوچک جراحان را قادر ساخته تا نمای بسیار طبیعی به ناحیه ی کاشته شده و خط جلوی سر بدهند.  بسته به وسعت طاسی پوشاندن نواحی طاس ممکن است طی 3-2 جلسه انجام شود و البته این در صورتی امکان پذیر است که ناحیه ی اهدا کننده ی گرافت در پشت سر از تراکم کافی برخوردار باشد. امروزه این عمل به خوبی توسط بیمار تحمل می گردد. طی 24 ساعت دلمه های کوچک در نواحی کاشت شده ایجاد می گردد که طی 14-4 روز به تدریج در اثر استحمام خواهند ریخت. موهای پیوند شده شروع به رشد نموده و طی 16-10 هفته بعد به تدریج شروع به رشد مجدد نموده و با گذشت ماه ها از عمل پیوند مو، تراکم ناحیه بیشتر و بیشتر خواهد شد.

ریزش مو در خانم ها

طاسی در خانم ها نسبت به مردان خیلی کمتر دیده می شود به طوری که تنها 30 درصد از خانم ها بعد از 30 سالگی در معرض خطر طاسی قرار می گیرند طاسی در خانم ها الگوی گوناگونی دارد که یکی از انواع آن، طاسی با الگوی زنانه است که بیشتر در دهه ی سوم و پنجم زندگی خانم ها دیده می شود به گونه ای که تمامی موهای سر به یک باره و به طور یک دست در ناحیه فرق و میانی سر به صورت دوایر متحدالمرکز شروع به ریزش می کنند. چهار علت اصلی 90 درصد علل ریزش مو در خانم ها را شامل می شود:

آلوپسی آندروژنیک (ارثی)

تلوژن افلوویوم

آلوپسی آره آتا

آلوپسی فیزیکی و شیمیایی.

آلوپسی آندروژنیک: خانم ها هم هورمون های مردانه دارند که در بدن آن ها گردش می کند و به همان ترتیب مردان هم هورمون های زنانه را در بدن خود نسبت های متفاوت دارند. ریزش مو در اثر چسبیدن هورمون های آندروژن به گیرنده های خاص روی سلول های ریشه ی مو اتفاق می افتد. در طاسی ناشی از آندروژن ها 90 درصد به صورت منتشر در تمامی سر و 10 درصد درگیری ناحیه ی گیجگاهی اتفاق می افتد. خط جلوی سر تا 85 درصد موارد خانم ها باقی می ماند.

البته در مورد نخستین علائم این نوع آلوپسی موهای با قطر کمتر، کمرنگ تر و رشد آهسته تر به جای موهای نرمال ضخیم می باشد. فاز رشد مو کوتاه تر می گردد. و در نهایت موهای ریخته شده رشد مجددی نخواهند داشت. غدد سباسه (چربی) که در فولیکول مو قرار دارد و مسئول ایجاد موی روغنی است به فعالیت خود بعد از مینیاتوری شدن مو ادامه می دهد، به همین دلیل موها و پوست سر صاف تر و چرب تر به نظر می آیند. درمان این نوع ریزش مو همانند درمان آن در آقایان می باشد که البته تجویز قرص فیناستراید در خانم ها ممنوع می باشد.

تلوژن افلوویوم: دومین علت شایع طاسی در خانم ها تلوژن افلوویوم نامیده می شود که به دلیل پیشرفت سریع آن برای خانم ها نگران کننده می باشد. در این وضعیت، تعداد بیشتری از موهای نابالغ با سرعت از فاز رشد وارد فاز استراحت و سپس فاز ریزش می شوند این سرعت ممکن است آنقدر باشد که تمامی موها را در بر بگیرد و باعث ریزش روزانه 1700-150 عدد مو گردد. تلوژن افلوویوم تقریبا همیشه بعد از وقوع حوادث استرس زا رخ می دهد. بسته به تاریخچه ی پزشکی بیمار انجام آزمایشاتی مثل بررسی عملکرد تیروئید، مطالعه میزان آهن بدن، میزان روی(zn) سرم باید انجام شود. این اختلال به دنبال شیردهی، جراحی های بزرگ، بیماری های تبدار، تغذیه ضعیف، کم خونی فقر آهن ممکن است رخ دهد و معمولا بعد از 18-6 ماه پس از برطرف شدن  عامل اصلی خود به خود بهبود می یابد. برای سرعت بخشیدن به بهبود این وضعیت می توان مکمل های ویتامین – کلسیم و آهن و روی به بیمار تجویز نمود.

آناژن افلوویوم نوع دیگری از ریزش ناگهانی موهاست که طی فاز آناژن رخ می دهد و معمولا طی چند روز تا چند هفته علائم طاسی ظهور می کند ممکن است 90 درصد موها از دست برود. این اختلال نتیجه ی آسیب به ساقه ی مو است که بر اثر سموم، داروها و این اختلالت غدد درون ریز می باشد و اغلب به دنبال شیمی درمانی و رادیوتراپی و قرار گرفتن در معرض در معرض سموم مشاهده می شود. غیر از مواردی که سر در معرض رادیوتراپی قرار می گیرد، چنانچه عامل اصلی بروز این نوع ریزش درمان شود، موها قابل برگشت خواهند بود.

آلوپسی آره آتا: آلوپسی آره آتا اغلب اشخاص جوان را درگیر می کند و شروع آن اغلب ناگهانی است. در این بیماری موها به صورت تکه ای، نقطه ای یا سکه ای می ریزند. موهای موجود در این نواحی درگیر با کشیدن به آسانی کنده می شوند. برخی اوقات این اتفاق روی ابروها رخ می دهد. در فرم شدیدتر این بیماری همه ی موهای سر از دست می رود به این وضعیت آلوپسی توتالیس گفته می شود. به وضعیتی که تمامی موهای سر و صورت و بدن از دست بروند نام آلوپسی یونیورسالیس اطلاق می گردد. حدود 2 سال طول می کشد تا تمامی موها از دست بروند و بیماران هیچ علائمی دال بر رشد مجدد را ندارند ولی بقیه بیماران تا یک سال دیگر موها را مجددا به دست خواهند آورد. علل آلوپسی آره آتا کاملا شناخته شده نیست اما اغلب اوقات از دست رفتن مو همراه با یک اختلال ایمونولوژیک می باشد که طی آن بدن آنتی بادی هایی تولید می کند که ریشه ی مو را مورد حمله قرار می دهند.

ریزش مو معمولا به دنبال یک حادثه ی استرس زا شروع می شود مثل جدایی، مرگ اقوام، اعمال جراحی… تداخل دارویی محدود می باشد زیرا تغییر خاصی در روند نهایی بیماری ایجاد نمی کند. اگر پزشک به تشخیص برسد اولین خط درمانی معمولا استفاده از یک استروئید موضعی است، ماینوکسیدیل موضعی نیز به درمان اضافه می گردد.

آلوپسی فیزیکی و شیمیایی: آلوپسی ناشی از کشش موها طی آرایش خاص موها ایجاد می شود. این عامل بیشتر در خانم های سیاه پوست با آرایش های خاص موها دیده می شود و 4-2 ماه لازم است تا پس از قطع کشش موها ایجاد می شود. این عامل بیشتر در خانم های سیاه پوست با آرایش های خاص موها دیده می شود 4-2 ماه لازم است تا پس از قطع کشش موها مجددا باز گرداند. آلوپسی شیمیایی، پس از استفاده از مواد آرایشی و شیمیایی به طرز نادرست و به دنبال آن آسیب به پوست سر رخ می دهد. این اعمال موها را ضعیف تر ساخته و منجر به ریزش موها گردد که معمولا سبب تورم، التهاب و تاول یا اثر زخم روی پوست سر نیز می شود.

پیوند موی طبیعی در خانم ها: پیوند موی طبیعی راهکار درمانی مناسبی برای طاسی خانم هاست و روش و چگونگی مراحل انجام آن نیز مشابه عمل آقایان می باشد. تنها نکته ی مهم در خانم ها این است که چون بیشتر خانم ها درگیر طاسی با الگوی زنانه هستند، موهایشان به طور یک دست کاهش تراکم پیدا کرده است. که این کاهش تراکم باعث می شود تعداد فولیکول ها کم باشند و ناحیه ی اهدا کننده ی پشت سرشان دارای تعداد کافی و مناسب واحد های فولیکولی مو نباشند. در صورتی جراح توصیه به پیوند موی طبیعی به خانمی می کند که انجام این عمل تفاوت قابل قبولی در تراکم بخصوص جلوی سر بیمار ایجاد کند. ضمن اینکه درمان دارویی به مدت طولانی باید ادامه یابد و پزشک متذکر شود که هرگز بیمار از این عمل دارای موهای با تراکم بسیار زیاد نخواهد شد. از طرفی ریزش اولیه پس از عمل در خانم ها می تواند باعث نگرانی شود لذا بلافاصله بعد از عمل توصیه به استعمال ماینوکسیدیل 2 درصد می گردد تا این موها هر چه سریع تر از فاز ریزش خارج شوند و از طرفی چون در خانم ها موها باید بسیار بلند تر از موهای آقایان شود تا بیمار احساس تراکم بهتری داشته باشد، لذا جراح باید قبل از عمل بیمار را با تمامی شرایط این عمل آشنا سازد و وی را از نظر روانی آماده ی انتظار برای به دست آمدن نتیجه ی مطلوب سازد. و در آخر اینکه به هیچ وجه موهای موجود بیمار خانم تراشیده نشود تا سبب ضربه ی روحی و اجتماعی برای بیمار نگردد و این موضوع کار کاشت مو را سخت تر می نماید. به علت وجود چنین شرایط سختی در انجام عمل پیوند مو در خانم ها، بسیار از پزشکان جراح پیوند مو حاضر به انجام این عمل نخواهند بود، حال ان که با کمی حوصله و توجه می توان این عمل را با موفقیت در خانم ها انجام داد و شرایط روحی و اجتماعی مطلوب تری برای این بیماران فراهم نمود.