خارش سر یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از ما در طول زندگی با آن روبهرو میشویم. این احساس آزاردهنده میتواند دلایل سادهای مثل خشکی پوست یا تجمع چربی داشته باشد، اما گاهی نشانهای از مشکلات جدیتر مانند شوره، اگزما یا حتی حساسیتهای پوستی است.
خارش مداوم نه تنها آرامش روزانه را بر هم میزند، بلکه ممکن است باعث ریزش مو و آسیب به پوست سر نیز بشود. شناخت علتهای اصلی خارش سر و راههای درمان آن کمک میکند تا بتوانیم بهترین روش را برای تسکین و برطرف کردن این مشکل پیدا کنیم. بنابراین، بهترین راه برای رهایی از این مشکل، شناسایی علت اصلی خارش و درمان آن است. در ادامه به بررسی دلایل رایج خارش سر و راههای مقابله با آن میپردازیم
خارش سر
خارش سر می تواند یک وضعیت آزاردهنده باشد که می تواند وسط یک جلسه کاری مهم یا حتی هنگام خواب به سراغتان بیاید. در صورتی که خارش سر شما را وادار به خاراندن سر کند، ممکن است وضعیت به جای اینکه رو به بهبودی رود، بدتر شود و باعث آسیب به فولیکولهای مو یا قرمزی، التهاب پوست سر و ریزش مو شود.
علت خارش سر چیست؟
خارش سر می تواند علت های مخلتفی داشته باشد، از جمله:
شوره سر
یکی از علتهای شایع خارش، شوره سر می باشد. درمان شوره سر میتواند موجب کاهش خارش شود. در صورتی که همزمان با خارش خود، پوستههای ریز سفید در لا به لای لایه های مو خود مشاهده کردید، می توانید این خارش خود را به شوره سر مرتبط بدانید. شوره سر در اثر انباشت سلولهای مرده پوست سر ایجاد می شود.
تجمع سلولهای مرده همراه با چربی پوست سر، محیط ایده آلی را برای رشد قارچ مالاسزیا ایجاد می کند. این قارچ با تجزیه سبوم، می تواند باعث تحریک و التهاب پوست سر شود و در نهایت باعث خارش پوست سر شود.
عفونتهای قارچی
عفونت قارچی پوست سر که عوارضی شبیه به شوره سر دارد، می تواند باعث خارش شود. عفونتهای قارچی می تواند باعث لکههای قرمز شود بر روی پوست سر شود. عفونتهای قارچی می توانند علاوه بر خارش، وارد فولیکولهای مو شوند و در منجر به ریزش مو شوند. پزشک برای درمان عفونت قارچی معمولا از داروهای موضعی و خوراکی استفاده می کند.
درماتیت یا واکنش آلرژیک
آلرژی نیز می تواند باعث خارش کف سر شود. برخی افراد ممکن است به مواد برخی شامپو و شویندهها آلرژی داشته باشند و یا دچار آلرژی پوستی و اگزما باشند. درماتیت همراه با علائمی چون خارش، قرمزی و تورم پوست است. برای درمان آن، ابتدا باید عامل محرک را شناسایی شود و بیمار از تماس با آن پرهیز کند. سپس با تجویز داروهای موضعی یا خوراکی علائم کنترل شود.
پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که ناشی از رشد سریع سلولهای پوستی است و باعث ایجاد لکههای قرمز، ضخیم و پوسته پوسته روی پوست می شود. این بیماری می تواند پوست سر را نیز درگیر کند که در این صورت فرد خارش شدیدی احساس خواهد کرد. پسوریازیس درمان قطعی ندارد. اما پزشک می تواند با ارائه یک درمان مناسب، عوارض ناشی از بیماری پسوریازیس را کاهش دهد.
شپش سر
شپش سر نیز می تواند باعث خارش شدید در پوست سر شود. این خارش به دلیل واکنش آلرژیک بدن به بزاق دهان شپش ایجاد می شود که هنگام تغذیه از خون به پوست تزریق میگردد. خارش ناشی از شپش سر می تواند کلافه کننده باشد و به خصوص در شب تشدید شود.
فولیکولیت
فولیکولیت یک بیماری پوستی شایع است که در اثر التهاب یا عفونت فولیکولهای مو ایجاد می شود. خارش و سوزش پوست از شایعترین علائم فولیکولیت می باشد. در صورتی که فولیکولیت خفیف باشد، با استفاده از کمپرس گرم و شامپوهای ضدباکتری بهبود می یابد. در صورتی که فولیکولیت حاد باشد، ممکن است پزشک آنتی بیوتیک، داروهای ضدقارچ یا کرمهای استروئیدی تجویز کند.
استرس
نقش استرس در ریزش مو علاوه بر اثرات مخربی که بر کاهش حجم مو دارد، می تواند باعث خارش پوست سر نیز شود. وقتی بدن تحت استرس قرار میگیرد، هورمونهایی مانند کورتیزول ترشح می شوند که می توانند سیستم ایمنی را ضعیف کنند و باعث التهاب در پوست شوند. این التهاب می تواند منجر به خشکی پوست سر، پوسته پوسته شدن و در نهایت خارش پوست سر شود.
تعریق زیاد
یکی دیگر از عوامل خارش پوست سر، تعریق زیاد است. برخی از افراد زمانی که تعریق می کنند، از ناحیه سر بیشتر عرق می کنند. این تعریق می تواند باعث افزایش چربی پوست سر شود و محیط ایده آلی را برای رشد قارچها فراهم کند و در نهایت باعث خارش شود.
به همین دلیل توصیه می کنیم پس از فعالیتهای ورزشی یا هر عاملی که باعث تعریق زیاد می شود، موهای خود را با شامپو و آب بشویید تا عرق و آلودگیها از بین بروند.
برخی کمبودهای تغذیهای
یکی دیگر از علل خارش سر، می تواند کمبودها برخی از مواد مورد نیاز بدن باشد. برای مثال، کمبود آهن می تواند باعث کم خونی شود و جریان خون به پوست سر را کاهش داده و باعث خشکی و خارش شود یا کمبود روی در بدن می تواند بر روی عملکرد غدد چربی تاثیر بگذارد و باعث شوره و خارش سر ناشی از آن شود.
درمان خارش سر
برای درمان خارش سر، ابتدا باید علت اصلی شناسایی و متناسب با آن درمان صورت بگیرد. از جمله درمانهای خارش سر می توان به عوامل زیر اشاره کرد:
درمان خارش سر با استفاده از شامپو ضد شوره
برای درمان خارش سر ناشی از شوره، استفاده از شامپوهای ضد شوره توصیه می شود. این شامپوها با ترکیبات فعال مانند کتوکونازول، پیریتیون زینک یا سلنیوم سولفاید، قارچ و باکتریها، عامل شوره را از بین می برند و به کاهش التهاب، خارش و درمان شوره سر کمک می کنند.
کرمها یا لوسیونهای استروئیدی برای درمان خارش سر
کرمها و لوسیونهای استروئیدی داروهای قوی هستند که برای درمان التهاب و خارش در بیماریهای پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و درماتیت تجویز می شوند. این محصولات باید تحت نظر پزشک مصرف شوند. استفاده طولانی مدت و نادرست می تواند منجر به عوارضی مانند نازک شدن پوست، تغییر رنگ و افزایش موهای زائد شود.
درمان خارش سر با شامپوهای ضد شپش
شامپوهای ضد شپش دارای ترکیباتی چون پرمترین، مالاتیون یا لیندان هستند. این شامپوها توانایی از بین بردن شپش سر و تسکین خارش ناشی از آن را دارند. سازوکار این دست شامپوها به این صورت است که با تاثیر بر سیستم عصبی شپش و تخمهای آن، موجب فلج شدن و مرگ آنها می شوند.
داروهای ضد قارچ برای درمان خارش سر
خارش سر ناشی از عفونتهای قارچی معمولا با داروهای ضد قارچ خوراکی و موضعی درمان می شود. داروهای خوراکی مانند گریزئوفولوین، تربینافین، فلوکونازول و ایتراکونازول با از بین بردن قارچ از درون بدن، به درمان کامل عفونت کمک می کنند و موجب تشکین خارش سر می شوند.
درمان خانگی خارش سر
درمان خانگی خارش نمی تواند جایگزین درمانهای پزشکی شود. در برخی منابع برای درمان خارش استفاده از روغن نارگیل، آلوئهورا و سرکه سیب اشاره شده است. این روشها ممکن است به طور موقت باعث رفع خشکی پوست سر شود، اما نمی تواند راهکار دائمی باشد، زیرا باید علت اصلی خارش شناسایی شود سپس متناسب با آن از درمان مناسب استفاده شود.
برای خارش سر چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در بیشتر موارد، خارش با درمانهای خانگی یا شامپوهای مناسب بهبود مییابد. اما در شرایط زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- خارش بسیار شدیدی داشته باشید که برای مدت طولانی مدتی همراه شما باشد و در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کرده باشد.
- همراه با خارش، ریزش مو و پوستههای ضخیم روی پوست سر مشاهده کنید.
- پوست سر شما قرمز، متورم یا ملتهب شده باشد.
- خارش بعد از استفاده از محصولات ضد شوره یا رعایت برخی مراقبتها از مو بهبود نیابد.
چگونه از خارش سر جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از خارش موارد زیر را رعایت کنید که عبارتند از:
- برای جلوگیری از خارش، از شامپوهای ملایم و بدون سولفات استفاده کنید.
- برای شست و شو موها از آب ولرم استفاده نمایید.
- استفاده از رنگ مو، دکلره و محصولات حالتدهنده مو را محدود کنید.
- برای جلوگیری از رشد قارچها و باکتریها بعد از شستشو، حتما موهای خود را کاملا خشک کنید.
- درصورتی که به خارش مبتلا هستید، از خاراندن پوست سر خود خودداری کنید.
سوالات متداول
خارش سر بعد از حمام نشانه چیست؟
خارش بعد از حمام می تواند به دلیل شستشوی زیاد یا با آب خیلی داغ، خشکی پوست سر، استفاده از شامپو یا نرمکننده نامناسب و داشتن آلرژی به محصولات مراقبتی مو باشد.
برای خارش سر چه قرصی بخوریم؟
برای این مشکل علت آن باید ابتدا مشخص شود. سپس متناسب با آن دارو تجویز شود. یکی از داروهایی که برای رفع خارش کاربرد دارد، کلرفنیرامین است که یک داروی ضد حساسیت به شمار می رود که با مهار هیستامین، به کاهش خارش کمک می کند. این دارو نیز با تجویز پزشک باید مصرف شود.
خارش سر کمبود چه ویتامینی است؟
کمبود برخی ویتامینها مانند بیوتین، ویتامینهای B کمپلکس، ویتامین D و ویتامین B12 می تواند باعث خشکی سر و خارش آن شود.
آیا خارش سر باعث ریزش مو می شود؟
بله، خاراندن بیش از حد و محکم پوست سر می تواند به فولیکولهای مو آسیب برساند و باعث ریزش مو شود.
آیا رنگ کردن مو نیز می تواند منجر به خارش پوست سر شود؟
مواد شیمیایی موجود در رنگ مو مانند (PPD پارافنیلن دیآمین) می تواند باعث واکنش آلرژیک و حساسیت پوستی شوند و در نتیجه باعث خارش شوند.
خارش پوست سر بعد از کراتین طبیعی است؟
یکی از عوارض جانبی کراتین مو، خارش پوست سر است که معمولا به دلیل واکنش آلرژیک به مواد شیمیایی فرمالدئید یا سایر ترکیبات موجود در محصول کراتین رخ می دهد. استفاده از محصولات فاقد سولفات برای شستشو مو می تواند به کاهش این عارضه کمک کند.
خارش سر پس از کاشت مو طبیعی است؟
خارش سر پس از کاشت مو یک عارضه طبیعی و شایع است که در اثر ترمیم زخمها و رشد مو جدید رخ می دهد و معمولا طی چند هفته اول پس از عمل از بین میرود.
درمان خارش سر در کلینیک دکتر میراحد موسوی
برای درمان خارش سر و یافتن علت آن مراجعه به پزشک متخصص مناسبترین گزینه درمانی است، برای این امر شما میتوانید به کلینیک تخصصی پوست و مو دکتر میراحد موسوی مراجعه کنید.
